به گزارش نماینده، نگهداری از گونه های جانوری وحشی بومی و غیربومی از جمله ایگوانا، سنجاب، مار، لاک پشت، سمندر، میمون و غیره به عنوان حیوان خانگی و نگهداری آنها در منزل علاوه بر امکان ابتلا به برخی بیماری های مشترک مابین انسان و حیوان منجر به صید هرچه بیشتر این گونه ها از طبیعت توسط افراد سودجو و تهدید نسل آنها در زیستگاه های طبیعی خواهد شد، بطوریکه نسل برخی از این گونه ها در طبیعت حال انقراض می باشد.

همچنین در بسیاری از موارد افراد پس از مدتی از نگهداری این حیوانات خسته شده و آنها را در عرصه های طبیعی رها می کنند و یا فرار برخی از این حیوانات از دست صاحبانشان و پناه بردن آنها به طبیعت این حیوانات را به گونه های مهاجم تبدیل می کند.

گونه های مهاجم تهدیدی جدی برای اکوسیستم های طبیعی و تنوع زیستی کشور به شمار می روند. این گونه ها علاوه بر رقابت بر سر منابع غذایی با گونه های بومی، با انتقال بیماری ها و تداخل ژنتیکی می توانند موجبات انقراض گونه های بومی را فراهم سازد.

یکی از حیواناتی که موارد متعددی از نگهداری آن به عنوان حیوان خانگی به چشم می خورد میمون رزوس می باشد. همچنین تاکنون چندین میمون رزوس بصورت آزاد در پارک های جنگلی و یا عرصه های طبیعی مشاهده شده است که احتمالا از دست صاحبشان گریخته و یا رها شده اند.
 

تصویر میمون رزوس کشف شده توسط نیروهای یگان محیط زیست پارک ملی گلستان در ایست و بازرسی تنگراه

در همین راستا با دکتر محمود مرعشی کارشناس بیماری های حیات وحش در سازمان حفاظت محیط زیست گفتگویی انجام دادیم و نظر وی را در مورد نگهداری گونه های وحشی و غیربومی به خصوص میمون رزوس به عنوان حیوان خانگی جویا شدیم.

مشروح نقطه نظرات دکتر مرعشی بشرح زیر می باشد:

زندگی انسان و حیوانات از گذشته های بسیار دور به هم گره خورده است. انسان های نخستین برای تامین غذا دست به شکار حیوانات می زدند ولی با پیشرفت جامعه بشری و اهلی کردن یکسری از حیوانات توسط انسان، پایه دامپروری نهادینه گشت و رابطه انسان با برخی حیوانات به یک رابطه هم زیستی متقابل تبدیل شد.

گوسفند، بز، گاو، سگ، گربه، خرگوش، مرغ و خروس، کبوتر و بوقلمون از جمله جانورانی بودند که اهلی شده و زندگی در کنار انسان را تجربه کردند.

با صنعتی شدن جوامع و به دنبال آن صنعتی شدن دامپروری، زندگی برخی از این حیوانات به مزارع و دامداری ها محدود گشت ولی کماکان علاقه انسان به نگهداری حیوانات بر سر جای خود باقی ماند.

موضوع اخیر منجر به ایجاد گروهی از حیوانات تحت عنوان حیوانات خانگی گردید که یکسری از جانوران با توجه به ویژگی هایشان از جمله داشتن هم زیستی مناسب با انسان یا همان اهلی بودن، وضعیت بهداشت، کم خطر بودن برای سلامت، یا به عبارتی کم بودن تعداد بیماریهای مشترک با انسان در این گروه قرار میگیرند.

مردم هر کشور با توجه به فرهنگ و یا پیشینه تاریخی آن سرزمین علاقمند به نگهداری برخی گونه ها می باشند. برای مثال مردم کشور آلمان علاقه زیادی به نگهداری سگ های با نژاد مختلف از جمله نژادهای منحصر به کشور خودشان را دارند و یا در کشور خودمان مثال های فراوانی وجود دارد که ازجمله می توان به علاقمندی شاهزادگان قاجار به نگهداری از گربه ها اشاره نمود.

در این میان همیشه انسان های هنجار شکن نیز وجود دارند که اقدام به نگهداری گونه های نامتعارف از جمله انواع گونه های وحشی از قبیل میمون، شیر، پرندگان شکاری، خزندگان، آهو و … در منازل مسکونی خود می کنند که این امر در درجه اول منجر به تهدید سلامت خود و اطرافیانشان و دوم به مخاطره انداختن سلامت حیوان و سوم و از همه مهمتر تهدید و تخریب تنوع زیستی و محیط زیست میگردد.

گونه های حیات وحش همان طور که اسم حیات وحش را یدک میکشند تنها می بایست در محیط طبیعی خود زندگی کنند ولی متاسفانه خودخواهی عده ای از ما انسان ها باعث میگردد آنها را از محیط زندگی طبیعی دور و در محیط پر استرس نزدیک به انسان نگهداری کنیم که با توجه به روند تکامل این جانوران که اساس آن دوری از انسان و گزندهای آن تعریف شده است، با این کار عملا استرس مضاعفی را برای حیوان در تمام طول زندگی اش ایجاد میکنیم که این امر منجر به بروز انواع بیماری های ناشی از افزایش استرس میگردد و چه بسا یکسری از این بیماری ها نیز مابین حیات وحش و انسان مشترک بوده و می تواند سلامت فرد را نیز به مخاطره بیاندازد.

ارجاع موارد بسیار زیاد از پرندگان وحشی نگهداری شده در منازل مسکونی که دچار انواع بیماری های قارچی و میکروبی شده اند و متاسفانه یکسری از این ضایعات نیز غیرقابل برگشت بوده و اغلب منجر به تحمیل درد و رنج فراوان و در نهایت تلف شدن پرنده میگردد، گویای همین واقعیت تلخ است.

میمون رزوس یا (Macaca mulatta) نیز یکی از جانوران وحشی مناطق جنوب شرقی آسیاست که متاسفانه در سال های اخیر به صورت قاچاق و از راه های غیر قانونی وارد کشور ما شده و برخی از مردم از روی دانش پایین و اطلاعات ناکافی در این زمینه، مبادرت به نگهداری از این حیوان در منازل مسکونی می نمایند.

در این میان سعی می شود تا با روشن کردن ابعاد موضوع و همچنین ذکر معایب نگهداری از این گونه به عنوان حیوان خانگی، خطرات ناشی از این اقدام را به افرادی که سعی در انتخاب یک حیوان خانگی دارند یادآور شود:

الف) بیماری های مشترک:

با توجه به نزدیکی ساختار آناتومیکی و فیزیولوژی پریمات ها با انسان، بیشترین بیماری های مشترک انسان و حیوانات متعلق به این جانوران است که در این میان گروهی از بیماری ها بسیار مهلک و کشنده بوده و متاسفانه هیچ راه پیشگیری ندارند که از این بین میتوان به ایدز، کزاز، تب زرد، هپاتیت، مننژیت، بیماری های ناشی از هرپس ویروس ها و انواع بیماری های انگلی داخلی و همچنین قارچ های پوستی و ... اشاره کرد.

لازم به ذکر است بیماری های مذکور ممکن است به صورت مخفی در بدن میمون ها وجود داشته باشد ولیکن هیچ علایم بالینی را نشان ندهد و میمون به عنوان یک مخزن عمل نماید و با ورود عامل بیماری به بدن انسان، علایم بروز نماید.

ب) آسیب های زیست محیطی:

گونه مهاجم نام واژه ای است که برای گونه های غیربومی هر منطقه که خطر پخش شدن در طبیعت را دارند به کار می رود.

متاسفانه کشور ما در خصوص آسیب های وارده از گونه های مهاجم خصوصا در سال های اخیر بی نصیب نبوده که از مهمترین موارد آن می توان به شانه دار دریای خزر اشاره کرد که منجر به پایین آمدن شدید صید و صیادی و از بین رفتن بسیاری از گونه های بومی دریای خزر شد و یا معرفی ماهی فیتوفاگ به دریاچه هامون که منجر به  از بین بردن نی ها و در نتیجه خشکی تالاب و به دنبال آن نابودی دامپروری و زندگی در حاشیه تالاب شد.

مثال بارزتر در خصوص پستانداران نیز، ورود گونه مهاجم راکون به جنگل های شمال کشور خصوصا جنگل های استان گیلان در منطقه تالش اشاره نمود که منجر به کاهش جمعیت پرندگان منطقه و همچنین ده ها اثر شناخته شده و یا ناشناخته در تخریب محیط زیست شده است.

گونه میمون رزوس نیز یک گونه مهاجم بوده که در برخی از کشورهای جهان از جمله عربستان صعودی، ایالات متحده و … با فرار از قفس و پناه بردن به طبیعت به عنوان آسیب جدی اکوسیستم های طبیعی مطرح شده و خطر آن برای معرفی به عنوان یک گونه مهاجم به طبیعت کشور ما نه تنها دور از ذهن نیست بلکه با ادامه روند موجود بسیار محتمل می باشد.
 

منبع:دیدبان محیط زیست